XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

C. Ph. E. Bach-ek honako hau dio: Beste instrumentuekin batera beti soinu egiten ez duelako entzuleak beraz ahaztuko ote direnaren beldur ez du izan behar.

J. J. D. Heinichen-en eritzia ere honako hau da: Baxu jarraia ez da Praeluditan bezala libre garatzeko sortua izan; kontzertu-ahotsei laguntzeko baizik.

Baxu jarraia interpretatzerakoan, estilo eta garai desberdinak bereiztu egin behar dira.

XVII. mendean gogorkiago eta polifoni arauen arabera jotzen zen.

XVIII. mendean berriz, askoz ere libreago eta artifizialago.

Michael Praetorius-ek (1571-1621), garbi deskribatzen du akonpainamendua nola egin:... Kontzertu batzuetan organojoleak kantariak (concertoreak) bere gutxitzeak eta eskalak noiz egiten dituen arreta biziz aztertzea ez zait alfer-lana iruditzen.

Orduan bera sinpleki eta apalki pasatuko da akorde batetik bestera.

Baina kantaria mugimentu desberdin asko, gutxitze ederrak, groppi, tremuletti eta txioak egin ondoren nekatu samarra dagoenean eta aire-faltaz hurrengo notak launtasunez (simpliciter) kantatu behar dutenean, organojoleak gutxitze finak sar ditzake.

Esku eskuinez bakarrik sartuko ditu, eta beti ere kantariak aurrez erabilitako mugimendu, gutxitze eta bariazioak imitatzen ahaleginduko da, beti ere bien artean oihartzuna sortuz.

Kantaria indarberritu eta berriz indartsu bere arte eta grazia guztia jaulki bitartean egingo da hori.

Kunhau-ek organojole-mota bat ez imitatzea aholkatzen du: ahal duten bakoitzean bapatean apaingarri-multzoa bota eta fantasia arrarozko sorta itxuragabea jotzen dutenena, hain zuzen.